به گزارش روابط عمومی مدرسه تخصصی فقه امام کاظم علیه السلام، نشست علمی عصرانه علمی با موضوع “باز پژوهی موضوع حجیت ظهور؛ ظهور استعمالی تفهیمی یا جدی” برگزار شد.
نود یکمین عصرانه علمی با محوریت باز پژوهی موضوع حجیت ظهور و با ارائه حجت الاسلام و المسلمین شیخ محسن انصاری در مدرسه تخصصی فقه امام کاظم علیه السلام مورخ 26 فروردین 1404 برگزار شد.
خلاصه نشست (تولید شده توسط هوش مصنوعی)
این نشست علمی به بررسی این سوال اساسی می‌پردازد که آیا برای اعتبار (حجیت) ظواهر ادله (مانند آیات و روایات) در استنباط احکام، لازم است مراد و منظور واقعی گوینده (خدا یا معصوم) کشف شود؟ یا اینکه صرفاً ظاهر کلام حجت است و نیازی به کشف مراد واقعی نیست؟
استاد در این نشست مطرح می‌کند که علمای اصول در این مسئله دیدگاه‌های مختلفی دارند:
- برخی معتقدند کشف مراد واقعی شرط است.
- برخی دیگر، کشف مراد را لازم نمی‌دانند و صرفاً به ظهور کلام اکتفا می‌کنند.
همچنین، در مورد “کشف مراد” نیز اختلاف است که آیا:
- کشف فعلی (توجه به همه جوانب و قرائن) لازم است یا کشف شأنی (توجه صرف به دلالت خود دلیل) کافی است؟
- کشف شخصی (برای خود فرد) معتبر است یا کشف نوعی (برای عرف و عموم) کافی است؟
استاد در ادامه به این نکته اشاره می‌کند که روش عملی فقها نیز در این مسئله یکسان نیست و بسیاری از فقهایی که در مقام نظر، کشف مراد را شرط می‌دانند، در عمل به آن ملتزم نیستند.
ایشان با ارائه مثال‌هایی از جمله نظر مرحوم شهید صدر، نشان می‌دهد که حتی کسانی که بر لزوم کشف مراد تأکید دارند، در مواردی، ظهور کلام را حجت می‌دانند، حتی اگر ظن به مراد واقعی وجود نداشته باشد.
استاد در جمع‌بندی مطالب، بر این نکته تأکید می‌کند که ملاک حجیت، “گفتن” (اظهار و افهام مراد) است، نه “رساندن” (کشف مراد). به عبارت دیگر، متکلم وقتی کلامی می‌گوید، مراد جدی خود را بیان می‌کند و همین کافی است، حتی اگر این بیان، به کشف مراد جدی، تفهیمی یا استعمالی منجر نشود.
ایشان در پاسخ به سوالات مطرح شده، با استناد به ارتکاز عقلا و حکم عقل، تعریف دلالتی که موضوع حجیت است را ارائه می‌دهد و بر اتحاد بین لفظ و معنا تأکید می‌کند، به نحوی که معنا مستند به متکلم باشد.
در پایان، استاد به مراتب دلالات تصدیقیه (جدی، تفهیمی، استعمالی) اشاره می‌کند و هر مرتبه از دلالت را کاشف ظنی از مرتبه متناظر مراد می‌داند.
متن نشست
صوت نشست
گزارش تصویری نشست
